Świat kryptowalut to dziedzina pełna specyficznych terminów, które mogą być trudne do zrozumienia. Jednak po przeczytaniu tego przewodnika, który jest prosty i łatwy do zrozumienia, nie będziesz musiał już tak często sięgać po Google.
Na początku, temat kryptowalut może być mylący, zwłaszcza dla nowicjuszy. Nawet ci, którzy są profesjonalistami w tej dziedzinie, mogą przyznać, że na początku niektóre sformułowania były niezrozumiałe. Warto poznać podstawowe hasła i terminy, aby zrozumieć o co w tym wszystkim chodzi i rozpocząć przygodę z kryptowalutami jak należy.
Bez zbędnego gadania, zaczynajmy!
Aby skutecznie nawigować i wyszukiwać interesujące Cię hasła wciśnij “Ctrl+F” na komputerze, lub przycisk “Wyszukaj na stronie” na telefonie/smartfonie.
Altcoiny
Altcoiny to po prostu alternatywne kryptowaluty, które nie są Bitcoinem, co absolutnie nie oznacza, że są “gorsze”. W świecie kryptowalut, poza Bitcoinem istnieje wiele innych walut cyfrowych, które nazywane są altcoinami. “Alt” pochodzi od “alternatywne”, a “coin” oznacza “monetę” po angielsku. Altcoiny mogą mieć różne cele i funkcje, na przykład mogą być stworzone do przyspieszenia transakcji, wprowadzenia dodatkowych funkcji lub rozwiązania konkretnych problemów w ramach blockchaina. Niektóre popularne altcoiny to Ethereum, Ripple, Litecoin i wiele innych. Ludzie inwestują w altcoiny z nadzieją, że ich wartość wzrośnie, podobnie jak w przypadku Bitcoina.
Blockchain
Blockchain to rodzaj technologii, która służy do przechowywania danych w sposób bezpieczny i niezmienialny. Można sobie wyobrazić ją jako rodzaj cyfrowej księgi, w której informacje są zapisywane w blokach (stąd nazwa “blockchain”), a każdy blok jest powiązany z poprzednim za pomocą specjalnego kodu zwrotnego, tworząc łańcuch. Główną cechą blockchaina jest to, że raz dodane do niego dane są trudne do zmiany lub usuwania, co zapewnia wysoki poziom bezpieczeństwa i niezmienności. Jest to używane głównie do zapisywania transakcji finansowych w kryptowalutach, takich jak Bitcoin, ale może mieć również zastosowania w innych dziedzinach, takich jak zarządzanie łańcuchem dostaw czy głosowanie elektroniczne.
Fork
Termin “fork” (po polsku: “widelec”) w kontekście kryptowalut odnosi się do sytuacji, w której blockchain kryptowaluty zostaje podzielony na dwie odrębne gałęzie, której jedna część kontynuuje dotychczasowy łańcuch bloków, a druga rozpoczyna nowy łańcuch na bazie zmodyfikowanej wersji kodu źródłowego.
Istnieją dwa główne rodzaje forka w blockchainach kryptowalutowych:
Hard fork (twardy fork): To rodzaj forka, w którym zmiany w protokole są na tyle znaczące, że nie jest kompatybilny z poprzednimi wersjami, co prowadzi do powstania zupełnie nowej kryptowaluty. W przypadku hard forka, posiadacze oryginalnej kryptowaluty dostają również nową kryptowalutę w proporcjach odpowiadających ich posiadaniu oryginalnej kryptowaluty.
Soft fork (miękki fork): W tym przypadku zmiany wprowadzone do protokołu są kompatybilne wstecznie z poprzednimi wersjami, co oznacza, że stara i nowa gałąź blockchainu są zgodne. W efekcie soft forka nie tworzy się nowa kryptowaluta, ale pojawiają się różnice w przepisach i zasadach działania sieci.
Forki mogą być spowodowane różnymi czynnikami, w tym zmianami w protokole, konfliktami w społeczności, próbami poprawy wydajności lub rozwiązaniem problemów bezpieczeństwa. Każdy fork powoduje podział społeczności kryptowaluty i może wpłynąć na jej wartość i funkcjonowanie.
Fraza odzyskiwania (seed)
Fraza odzyskiwania (seed), znana również jako słowa odzyskiwania, to zestaw słów lub fraz, które są używane do odzyskania dostępu do portfela kryptowalutowego w przypadku utraty hasła lub dostępu do urządzenia, na którym znajduje się portfel. Zazwyczaj jest to sekwencja 12, 24 lub innej ustalonej liczby słów, która jest generowana podczas tworzenia nowego portfela kryptowalutowego.
Słowa odzyskiwania są niezwykle ważne, ponieważ pozwalają użytkownikowi na odzyskanie dostępu do swoich środków w przypadku awarii urządzenia, zgubienia hasła czy innych problemów z dostępem do portfela kryptowalutowego. Jest to rodzaj bezpieczeństwa, który zapewnia, że użytkownik nie straci dostępu do swoich środków w przypadku problemów technicznych czy ludzkich błędów.
Ważne jest, aby trzymać frazę odzyskiwania w bezpiecznym miejscu, z dala od nieautoryzowanego dostępu, ale jednocześnie tak, aby można było ją łatwo odnaleźć w przypadku konieczności jej użycia do odzyskania dostępu do portfela kryptowalutowego.
Genesis Block (blok genezy)
Genesis blok, zwany także blokiem genezyjnym, to pierwszy blok w blockchainie danej kryptowaluty. Jest to blok, który rozpoczyna całą historię transakcji w danym blockchainie. Genesis blok jest stworzony przez twórców danej kryptowaluty i zazwyczaj zawiera specjalne dane, które identyfikują go jako blok genezyjny.
W przypadku Bitcoina, Genesis blok został wydobyty przez samego twórcę Bitcoina, który użył pseudonimu Satoshi Nakamoto, w styczniu 2009 roku. Zawierał on informacje o nagrodzie za wydobycie (50 Bitcoinów w tym przypadku), czasie tworzenia bloku oraz inne dane identyfikacyjne.
Genesis blok jest niezwykle istotny, ponieważ stanowi punkt wyjścia dla całej historii transakcji w danym blockchainie. Każdy kolejny blok w blockchainie jest powiązany z Genesis blokiem, tworząc ciągły łańcuch bloków, który stanowi historię wszystkich transakcji w danej kryptowalucie.
Giełda kryptowalutowa
Giełda kryptowalutowa to platforma internetowa, na której użytkownicy mogą kupować, sprzedawać lub wymieniać różne kryptowaluty za pomocą tradycyjnych walut fiat lub innych kryptowalut. Giełdy kryptowalutowe działają podobnie do tradycyjnych giełd papierów wartościowych, umożliwiając handel aktywami cyfrowymi w czasie rzeczywistym.
Na giełdach kryptowalutowych inwestorzy mogą przeglądać aktualne ceny kryptowalut, składać zlecenia kupna lub sprzedaży, analizować wykresy cenowe i śledzić zmiany rynkowe. Giełdy oferują również różne narzędzia i funkcje, takie jak zlecenia stop loss, limity i inne, które pomagają inwestorom kontrolować swoje transakcje i ryzyko.
Giełdy kryptowalutowe różnią się pod względem funkcji, opłat, dostępnych kryptowalut, bezpieczeństwa i innych czynników. Należy dokładnie zbadać różne opcje, aby wybrać giełdę, która najlepiej odpowiada indywidualnym potrzebom i preferencjom. Ważne jest również, aby przechowywać środki na giełdzie tylko przez krótki okres czasu, ponieważ przechowywanie większych kwot na giełdzie niesie ryzyko utraty środków w przypadku haka lub awarii. Dlatego zaleca się przechowywanie większych kwot w bezpiecznym portfelu kryptowalutowym poza giełdą.
Halving
Hodl
ICO - publiczna zbiórka
ICO, czyli Initial Coin Offering, to proces, w którym nowa kryptowaluta lub projekt oparty na technologii blockchain gromadzi środki na początkowy rozwój poprzez sprzedaż części swoich tokenów kryptowalutowych inwestorom. Podczas ICO inwestorzy kupują te tokeny w zamian za tradycyjną walutę lub inne kryptowaluty.
Podobnie jak w przypadku oferty publicznej (IPO) na rynku tradycyjnym, ICO umożliwia projektom kryptowalutowym pozyskanie kapitału na rozwój i finansowanie swoich celów biznesowych. Inwestorzy, którzy kupują tokeny podczas ICO, zazwyczaj oczekują zysku, gdy wartość tych tokenów wzrośnie w przyszłości, gdy projekt się rozwija i zyskuje na popularności.
Jednakże, należy pamiętać, że ICO nie jest regulowane w taki sam sposób jak tradycyjne oferty publiczne, co oznacza, że istnieje ryzyko inwestycyjne związane z udziałem w ICO, w tym ryzyko oszustwa, braku regulacji i niepewności co do przyszłości projektu. Dlatego też ważne jest, aby inwestorzy dokładnie badały i rozumieli projekt, w który chcą zainwestować, przed uczestnictwem w ICO.
Kopanie (wydobywanie kryptowalut)
Wydobywanie kryptowalut, nazywane także kopaniem, to proces tworzenia nowych jednostek kryptowaluty. Można sobie to wyobrazić jako rodzaj “kopania” zasobów cyfrowych z internetu. Ludzie, którzy zajmują się wydobywaniem, używają specjalnych komputerów do rozwiązywania skomplikowanych zagadek matematycznych, które potwierdzają i zabezpieczają transakcje na platformie kryptowalutowej. Za każdym razem, gdy skomplikowana zagadka jest rozwiązana, nowa jednostka kryptowaluty zostaje utworzona i dodana do łańcucha bloków (blockchain). Osoby, które biorą udział w tym procesie, są nagradzane za swoją pracę w postaci nowych jednostek kryptowaluty. Jest to jak rodzaj “nagrody” za pomoc w utrzymywaniu sieci kryptowalutowej.
Klucz prywatny
Klucz publiczny
Klucz publiczny to unikalny ciąg znaków, który jest używany do identyfikowania adresu portfela kryptowalutowego. Jest to część asymetrycznego systemu kryptograficznego, który składa się z pary kluczy: klucza publicznego i klucza prywatnego.
Klucz publiczny jest udostępniany publicznie i może być udostępniany każdemu, kto chce wysłać kryptowaluty do konkretnego adresu portfela. Na przykład, gdy chcesz otrzymać płatność w kryptowalucie, udostępniasz swojego klucza publicznego innym osobom lub podajesz go jako adres do wysyłki.
Jednakże, za pomocą klucza publicznego nie można wykonać żadnych transakcji ani uzyskać dostępu do środków przechowywanych na adresie portfela. Jest to możliwe tylko przy użyciu odpowiadającego mu klucza prywatnego, który jest trzymany w tajemnicy przez właściciela portfela.
Klucz publiczny jest używany w celu weryfikacji podpisów cyfrowych i uwierzytelniania tożsamości na blockchainie, a także do generowania adresów portfela kryptowalutowego. Jest to podstawowy element infrastruktury kryptowalut, który umożliwia bezpieczne i niezawodne przesyłanie i odbieranie kryptowalut.
Kryptowaluty
Kryptowaluta to rodzaj cyfrowej waluty, która używa kryptografii (bezpiecznych metod szyfrowania) do zabezpieczenia transakcji i kontrolowania tworzenia nowych jednostek waluty. Jest to rodzaj waluty, która istnieje tylko w postaci cyfrowej, czyli nie ma fizycznych banknotów ani monet. Główne cechy kryptowalut to decentralizacja (brak centralnego organu kontrolującego), anonimowość (transakcje są często pseudonimowe), bezpieczeństwo (dzięki technologii blockchain) i ograniczona podaż (niektóre kryptowaluty mają ograniczoną liczbę jednostek, i nie można ich dodrukować jak zwykłego pieniądza co może wpływać na ich wartość). Najbardziej znaną kryptowalutą jest Bitcoin, ale istnieje ich już parę tysięcy. Inne znane kryptowaluty to na przykład Ethereum, Ripple czy Litecoin. Ludzie używają kryptowalut głównie jako formy inwestycji, środka płatniczego lub do przeprowadzania transakcji finansowych.
NFT
NFT, czyli Non-Fungible Token, to rodzaj cyfrowego aktywa, które jest niezamienne i niepodzielne, co oznacza, że każdy token NFT jest unikalny i nie ma wymiennej wartości. Jest to rodzaj kryptowaluty, która reprezentuje własność lub prawo do konkretnego przedmiotu lub treści cyfrowej, takiej jak obraz, muzyka, film czy gra wideo.
Główną cechą NFT jest to, że każdy token jest jednoznacznie identyfikowany i nie można go podzielić na mniejsze części, co oznacza, że każdy NFT jest unikatowy i niepodzielny. Dzięki temu NFT nadają się idealnie do reprezentowania rzeczy, które mają wartość unikalną, takie jak dzieła sztuki, kolekcje wideo, wirtualne przedmioty w grach czy unikatowe numery z ograniczonych edycji.
NFT są zapisywane na blockchainie, co gwarantuje ich autentyczność, niezmienność i możliwość weryfikacji. Dzięki temu NFT stały się popularne w świecie sztuki, rozrywki i kolekcjonerstwa, umożliwiając artystom, twórcom treści i kolekcjonerom zarabianie, sprzedaż i wymianę cyfrowych aktywów na całym świecie.
Portfel kryptowalutowy
Portfel kryptowalutowy to narzędzie, które umożliwia przechowywanie, wysyłanie i odbieranie kryptowalut. Może to być zarówno fizyczne urządzenie (np. hardware wallet) jak i oprogramowanie (np. desktop wallet, mobile wallet, online wallet). Portfel kryptowalutowy składa się z pary kluczy: klucza publicznego, który jest używany do otrzymywania płatności, oraz klucza prywatnego, który służy do autoryzowania transakcji i uzyskiwania dostępu do środków przechowywanych na danym adresie portfela.
Istnieje wiele rodzajów portfeli kryptowalutowych, z których każdy ma swoje zalety i wady:
Hardware Wallets: Fizyczne urządzenia, które zapewniają najwyższy poziom bezpieczeństwa, ponieważ klucze prywatne są przechowywane offline, co zapobiega im dostępowi przez internet.
Desktop Wallets: Oprogramowanie instalowane na komputerze, które umożliwia przechowywanie kryptowalut. Jest to zazwyczaj bezpieczna opcja, ale może być podatna na ataki złośliwego oprogramowania.
Mobile Wallets: Aplikacje mobilne, które pozwalają na przechowywanie kryptowalut na urządzeniach mobilnych. Są wygodne w użyciu, ale mogą być mniej bezpieczne niż hardware wallets lub desktop wallets.
Online Wallets: Portfele dostępne online, które przechowują klucze prywatne na serwerach internetowych. Są one wygodne w użyciu, ale mogą być podatne na ataki hakerskie.
Ważne jest wybranie odpowiedniego typu portfela kryptowalutowego, który najlepiej odpowiada Twoim potrzebom i zapewni odpowiedni poziom bezpieczeństwa dla przechowywanych środków. Ponadto zaleca się regularne tworzenie kopii zapasowych kluczy prywatnych, aby zapobiec utracie dostępu do portfela w przypadku awarii sprzętu lub innych problemów.
Rekt
“Rekt” to slangowe określenie używane w społeczności kryptowalutowej i graczy wideo, które oznacza poniesienie dużych strat finansowych lub porażki w wyniku złych decyzji inwestycyjnych lub gry. Termin ten pochodzi od słowa “wrecked” (zniszczyć, zniszczony), ale jest używany jako zdrobniała forma, aby opisać sytuację, w której ktoś doznał poważnych strat finansowych lub został pokonany w grze.
W kontekście kryptowalut, “rekt” może odnosić się do sytuacji, w której inwestor ponosi dużą stratę finansową w wyniku nagłego spadku wartości kryptowaluty, w którą zainwestował. Może to wynikać z niewłaściwego czasu wejścia na rynek, przecenienia aktywów, błędu w ocenie ryzyka lub manipulacji rynkowej.
Termin “rekt” jest powszechnie używany w dyskusjach online na temat kryptowalut i gier wideo, aby opisać sytuację, w której ktoś doznał poważnych strat finansowych lub został pokonany w grze. Może być używany zarówno w żartobliwy sposób, jak i aby wyrazić współczucie dla kogoś, kto ponosi straty.
Stablecoin
Stackowanie
“Stackowanie” w kontekście kryptowalut odnosi się do praktyki zakupu lub gromadzenia określonej kryptowaluty i przechowywania jej przez dłuższy okres czasu z zamiarem zysku na jej wartości w przyszłości. Jest to rodzaj strategii inwestycyjnej, w której inwestorzy regularnie dokonują zakupu danej kryptowaluty i trzymają ją w swoim portfelu z nadzieją, że jej wartość wzrośnie w przyszłości.
Idea stackowania polega na tym, że w dłuższej perspektywie czasowej wartość kryptowalut często rośnie, co może przynieść zyski inwestorom, którzy trzymają je przez długi czas. Jest to strategia inwestycyjna oparta na przekonaniu, że kryptowaluty mają potencjał wzrostowy w przyszłości, co sprawia, że warto je trzymać w portfelu zamiast sprzedawać po krótkotrwałych wahaniach cen.
Warto jednak pamiętać, że handel kryptowalutami wiąże się z ryzykiem, a wartość kryptowalut może ulegać znacznym wahaniom w krótkim okresie czasu. Dlatego też, chociaż strategia stackowania może być opłacalna dla niektórych inwestorów, zawsze istnieje ryzyko utraty wartości inwestycji. W związku z tym zaleca się dokładne badanie rynku i rozważenie różnych strategii inwestycyjnych przed podjęciem decyzji.
Turysta
Turysta w kontekście kryptowalut lub finansów, to może to odnosić się do osób, które inwestują lub handlują kryptowalutami, ale nie angażują się w ten rynek profesjonalnie ani regularnie. Turysta kryptowalutowy to osoba, która może czasami kupować lub trzymać kryptowaluty dla celów spekulacyjnych lub jako formy alternatywnej inwestycji, ale nie jest to główna forma jej działalności finansowej.
Podobnie jak w przypadku turystów podróżujących do różnych miejsc na świecie, turysta kryptowalutowy może czasami eksplorować świat kryptowalut, ale nie jest związany z tym rynkiem na stałe ani nie angażuje się w niego intensywnie. Turysta kryptowalutowy może być zainteresowany możliwościami zarobienia na różnicach w cenach kryptowalut lub po prostu eksplorować ten rynek z ciekawości.
Waluty FIAT
Waluta fiat to tradycyjna forma pieniądza emitowanego i kontrolowanego przez rząd danego kraju lub regionu. Jest to ustawowy środek płatniczy, który nie ma wartości intrynsecznej, a jego wartość wynika z akceptacji przez społeczeństwo oraz wsparcia instytucji rządowych. Termin “fiat” pochodzi z łacińskiego słowa oznaczającego “niech tak będzie” lub “niech się stanie”, co odnosi się do faktu, że wartość waluty fiat jest narzucana przez prawo, a nie oparta na wartości surowców czy innego zabezpieczenia.
Przykłady walut fiat obejmują złotówki polskie (PLN), dolara amerykańskiego (USD), euro (EUR), funta szterlinga (GBP) i wiele innych. Waluty fiat są używane w codziennych transakcjach handlowych, wypłatach wynagrodzeń, podatkach i innych operacjach finansowych w większości krajów na świecie.
Wieloryb
Wieloryb nie jest pojęciem typowo kryptowalutowym. W kontekście finansowym, termin “wieloryb” odnosi się do jednego, bardzo dużego gracza na rynku, który ma zdolność do wpływania na ceny aktywów lub rynki swoimi dużymi transakcjami. Wieloryb może być instytucją finansową, inwestorem indywidualnym lub firmą, która dysponuje dużymi zasobami finansowymi i jest w stanie dokonywać znaczących transakcji, które mogą wpłynąć na rynek.
Termin “wieloryb” jest często używany w kontekście giełdowych i rynków finansowych, aby opisać podmiot, który posiada duże zasoby kapitału i może wykorzystać swoją pozycję, aby manipulować cenami aktywów lub generować zmienność na rynku. Wieloryb może działać zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść innych uczestników rynku, w zależności od ich strategii inwestycyjnej i celów.
Zdecentralizowane aplikacje (DApps)
Zdecentralizowane aplikacje, nazywane również DApps, to aplikacje internetowe lub mobilne, które działają na zdecentralizowanych sieciach, takich jak blockchain. W przeciwieństwie do tradycyjnych aplikacji, które działają na centralnych serwerach kontrolowanych przez jedną firmę lub organizację, DApps działają na sieci peer-to-peer, co oznacza, że są rozproszone na wielu komputerach lub węzłach w sieci.
Kluczową cechą DApps jest to, że są one budowane na zasadach otwartości, przejrzystości i niezależności od jednego podmiotu. Oznacza to, że żadna jedna osoba ani firma nie kontroluje DAppsa ani danych w nim przechowywanych. Decyzje odnośnie do DAppsa podejmowane są przez społeczność użytkowników i deweloperów za pomocą mechanizmów demokratycznych lub zgodnie z regułami zapisanymi w kodzie źródłowym aplikacji.
Przykłady zdecentralizowanych aplikacji mogą obejmować platformy finansowe, gry komputerowe, rynki przewozów, systemy społecznościowe itp. DApps wykorzystują blockchain do zapewnienia bezpieczeństwa, przejrzystości i niezmienności danych oraz do obsługi transakcji bez konieczności polegania na centralnym pośredniku.
Zdecentralizowane finanse (DeFi)
Zdecentralizowane finanse, znane również jako DeFi, to rodzaj finansów działających na zasadzie zdecentralizowanych sieci, takich jak blockchain. W skrócie, DeFi to idea przeniesienia tradycyjnych usług finansowych, takich jak pożyczki, wymiana walut czy oszczędzanie, na platformy zbudowane w oparciu o technologię blockchain.
Główną różnicą między DeFi a tradycyjnym systemem finansowym jest to, że DeFi eliminuje potrzebę centralnych pośredników, takich jak banki czy instytucje finansowe. Zamiast tego, usługi finansowe są dostępne bezpośrednio dla użytkowników za pośrednictwem zdecentralizowanych aplikacji (DApps), które działają na blockchainie.
DeFi oferuje szeroki zakres produktów i usług, w tym pożyczki i kredyty, handel walutami kryptograficznymi, giełdy zdecentralizowane, zabezpieczenia aktywów i wiele innych. Dzięki zastosowaniu technologii blockchain, DeFi zapewnia większą przejrzystość, bezpieczeństwo i elastyczność, a także umożliwia użytkownikom korzystanie z usług finansowych bez konieczności ufać centralnym instytucjom.
